Kitap meraklıları için harika bir kitapla zaman geçirmekten daha iyi bir şey yoktur.
Güneşli bir günde okumak için dışarıda oturduğunuzda, gözleriniz sağlıklı kalmak için ihtiyaç duyduğu her şeye sahiptir. Peki kapalı bir günde veya gece geç saatlerde mükemmel bir okuma için aynı sağlıklı okuma ortamını iç mekanlara nasıl getirebiliriz?
Okurken gözlerinizi korumanın en iyi yolu, okumak istediğiniz yer için en iyi lambayı bulmaktır. İster yatakta okumak için en iyi aydınlatmayı ister masa başında okumak ve ders çalışmak için en iyi aydınlatmayı arıyor olun doğru aydınlatma, okuma şeklinizde büyük bir fark yaratacaktır.
Uygun Işık Seviyesi
Çok loş ışıkta okumak, özellikle uzun süre okuyorsanız veya ders çalışırken çok odaklanıyorsanız göz yorgunluğuna neden olabilir. Okuma lambalarınızın parlaklık seviyesini seçerken yaşınızı da göz önünde bulundurun. Araştırmalar, 60’lı yaşlardaki insanların rahatça okumak için 20’li yaşlardaki insanlara göre %80 daha fazla ışığa ihtiyaç duyduklarını gösteriyor. Yaşlandıkça mevcut okuma gücünüze uyması için ışıkların parlaklık seviyesini de artırmanız gerekir. Yaşla birlikte gözlerimizin zayıfladığı bilinen bir gerçektir bu nedenle okuma alanınızdaki ışıklar aksamadan okumanıza yardımcı olmalıdır.
Loş ışıklı bir alanda okumak, gözlerinizin aşırı çalışmasına neden olarak geçici bir bulanık görmeye yol açar. Bu gerginlik devam ederse, baş ağrılarınız olabilir ve ışığa karşı daha duyarlı hale gelebilirsiniz bu da gözleriniz yeniden alışana kadar birkaç saat boyunca okumayı tamamen bırakmanız gerekebileceği anlamına gelir.
Yetersiz aydınlatma sadece gözlerinizi etkilemekle kalmaz aynı zamanda öğrenme yeteneklerinizi ve hafıza işlevinizi de etkileyebilir. Kısacası, bir sınava hızla çalışıyorsanız okuduğunuz metni anlayamayabilir ve hatırlayamayabilirsiniz.
Loş aydınlatma aynı zamanda sirkadiyen ritmimizi de etkiler ve beyninizi okuma veya çalışma değil, dinlenme zamanı olduğu konusunda uyarır.
Benzer şekilde sert parlak ışığın da odaklanmanızı engelleyebileceğinin farkında olmalısınız. Parlak bir ışık sayfadan gözünüze yansıdığında, çok dikkat dağıtıcıdır ve potansiyel olarak gözünüze zarar verebilir.
Optimum sonuçlar için optimum parlaklık ayarlarınızı yapmanız ve ders çalışmak için en iyi lambayı bulmanız gerekir.
İyi ışıkta çalışırsak veya okursak, faydaları nelerdir?
Göz yorgunluğu azalır, gözbebekleriniz artık olabildiğince fazla ışık almak için genişlemek zorunda değil. Bu göz yorgunluğu şansınızı azaltır.
Sakin ve verimli bir öğrenme ortamı yaratır. Bir odaya doğru aydınlatmayı eklediğinizde dışarıdaki dikkat dağıtıcı unsurların seviyesini azaltmış olursunuz. Beyniniz, almaya çalıştığı verilere odaklanabilir. Bu ne hakkında okuduğunuzu hatırlama olasılığınızın daha yüksek olduğu anlamına gelir.
Okuma Işığı Nasıl Konumlandırılmalı?
Okurken ışığı eşit dağıtmak önemlidir. Bu bağlamda, kendinize sormanız gereken bazı sorular var. Okurken pozisyonunuzu çok değiştirir misiniz? Odanın farklı bölümlerinde mi yoksa özel bir masada mı okuyorsunuz?
Odanın farklı yerlerinde okuyorsanız veya konumunuzu sık sık değiştiriyorsanız odayı eşit şekilde aydınlatan bir ortam aydınlatması en iyi seçeneğinizdir. Bu, kitabı masanızdan alıp yatağa uzanabilmenizi ve aydınlatmada bir değişiklik olmadan okumaya devam edebilmenizi sağlayacaktır.
Ancak masanızda kitap okuyarak uzun saatler geçiriyorsanız o zaman bir masa lambasına sahip olmayı düşünmelisiniz. Bunu yatağınızda yapıyorsanız okuma materyalini doğrudan aydınlatacağından duvara monte edilmiş bir okuma lambası bulundurun.
Bir masa üzerinde kitap okuyorsanız masa lambası ışığının direkt gözünüze gelmediğinden ve parlak masadan yansıyarak gözünüzde kamaşma yapmadığından emin olun.
Işık seviyesi, bir sobanın sıcaklığı gibi, kaynaktan uzaklaştıkça azalır. Kitabın çok parlak olduğunu düşünüyorsanız, ışık kaynağını biraz uzaklaştırmak sorunu çözmeye yardımcı olabilir.
Doğru Okuma İçin Renk Sıcaklığı Ne Olmalı?
Kelvin, fen bilimlerinde kullanılan bir sıcaklık birimidir. Günlük hayatta kullandığımız Celcius (Derece) gibidir.
Işık kaynaklarının renk sıcaklıkları Kelvin cinsinden belirtilir ve K harfi ile gösterilir.
Piyasada bulacağınız ampuller 2700K-6500K arasında farklı renk sıcaklıklarına sahiptir.
Renk sıcaklığı derken ışık renginin sıcak mı yoksa soğuk mu olduğundan bahsediyoruz. Elimizle hissedeceğimiz bir ısı değişiminden bahsetmiyoruz.
Işıkların renk sıcaklığı insanlarda farklı hormonlar salgılanmasına sebep olduklarından iyi bir okuma için kullanacağınız ampulün renk sıcaklığını seçmek önemlidir. Işık kaynaklarının renk sıcaklıkları, kutuları üzerinde yazar.
2700K-3500K
Bu ışıklar rahatlamak için mükemmeldir. İnsanlarda dinlenme hissi oluştururlar ve uyku öncesi için en uygun ışıklardır.
Eğer yatakta uykunuz gelsin diye kitap okuyorsanız 2700K renk sıcaklığı uykuya dalmayı kolaylaştırması nedeniyle sizin için en uygun ışıktır.
3500-5000K
Ders çalışmak için uygun bir renk sıcaklığıdır. Sıcak renkler gibi uykunuzun gelmesine neden olmaz ve çok soğuk renkler gibi uykunuzun kaçmasına da neden olmazlar.
5000K-6500K
Enerji verici hormonların salgılanmasını sağlayarak insanların daha enerjik olmalarına neden olur. Uzun saatler boyunca ders çalışmak zorundaysanız bu renk sıcaklığını tercih edebilirsiniz. Unutmayın bu renk sıcaklığı, mavi ışıklara sahiptir ve sizi uyanık tutmak için uygundur ancak okumayı bıraktıktan bir süre daha uykuya dalmanız zor olabilir.
Uzun süre çok soğuk renk sıcaklıklarında kitap okumak uyku bozukluklarına neden olabilir.
Bu konuda daha fazla bilgi almak için şu makalemize göz atabilirsiniz.
Tablet veya Bilgisayardan Kitap Okumak
Gerçek şu ki giderek daha fazla insan artık çevrimiçi okumaya veya okumak için tablet gibi cihazları kullanmaya yöneliyor. Uzun saatler boyunca bir ekrandan okumak gözler için büyük ölçüde zarar verici olsa da bu zararları azaltmanın birkaç yolu var.
Ekranlarını okuma amacıyla kullananlar için odada parlak bir merkezi ışık kaynağına sahip olmak çok önemlidir. Okuma konumunuza yakın başka bir ışık kaynağa sahip olarak bunu tamamlayabilirsiniz. Ancak bu ışıkların hiçbiri doğrudan ekranınıza düşmemelidir çünkü bu ekranınızı daha da parlak hale getirmenizi gerektirecektir.
Asla karanlık bir odada, tablet, cep telefonu ve bilgisayar gibi ekranlara uzun süre boyunca bakmayın!
Unutmayın, ışıklarınız söndüğünde table ve telefonunuzun da kapalı olması gerekir.
Bunları kullandığınız yerde başka bir ışık kaynağının olduğundan emin olun.
Ayrıca PC’nize veya mobil cihazınıza bir mavi ışık filtresi ayarı varsa bunu aktif hale getirin. Bunlar ekranınızdan yayılan ışığın mavi etkisini azaltmaya yardımcı olur ve stresli hissetmeden daha uzun süre okumanızı sağlar.
Uzun saatler boyunca kitap okurken ekranınızın parlaklık seviyesini azaltabilirsiniz.
LED Aydınlatmalarında Işık Titreşimleri Kitap Okuyanlar İçin Neden Zararlı?
Aydınlatma teknolojisindeki en büyük gelişmelerden biri LED ışıktır. LED aydınlatma kullanımı ülkemizde son derece popüler hale geldi. Ancak çoğumuz LED ışıkların titreyen bir ışık yaydığından habersiziz. Yayılan görünmez titreşen ışık bizim için zararlıdır, konforumuzu olumsuz yönde etkileyebilir ve istenmeyen sağlık semptomlarına neden olabilir.
Titreyen Işık Nedir?
Titreşen ışık, aydınlatma amacıyla kullanılan ışığın seviyesinin sürekli dalgalanması anlamına gelir. Televizyonlar ve dijital ekranlar gibi LED ampuller, zararlı titreşen ışık yayar. Görünür ve görünmez olmak üzere iki tür titreşen ışık vardır.
Görünür titreyen ışık, 100 hertz frekans aralığında çıplak gözle görülebilir. 100 hertz’in üzerindeki herhangi bir titreyen ışık çıplak gözle algılanamaz. Bu nedenle zararlı görünmez titremeyi fark edemezsiniz. Gözümüzle göremediğimiz için zarar verici etkilerini de hafife almamalıyız. LED ampullerden yayılan görünmez titreşen ışık aslında en çok endişelenmemiz gereken ışıktır.
LED Titremesi Sağlığınız İçin Tehlikeli Midir?
Titreşen ışığa maruz kaldığında gözleriniz seviyesi sürekli değişen ışığa hızla uyum sağlamak zorundadır. Bu göz kaslarını zorlar ve uzun süreli maruz kalma aşağıdaki belirtilere yol açabilir:
- Göz yorgunluğu
- Baş ağrısı
- Bulanık görüş
- Tükenmişlik
- Azaltılmış görsel görev performansı
- Nörolojik problemler
- Titreşen ışığa maruz kalma da epileptik nöbet tetikleyicileri ile ilişkilendirilmiştir.
Ampullerin kutuları üzerinde ışık titreşimleri ile ilgili uyarıcı herhangi bir uyarıcı bilgi bulunmamaktadır.
Gözünüzle fark edebileceğiniz titreyen ışık sunan ampulleri kullanmayın.
Titreşimiz gözünüzle fark edemiyorsanız cep telefonunuzun kamerası ile bir daha bakın.
Ekranınızda ışık titreşimleri görüyorsanız bu ampulleri de okuma amacıyla kullanacağınız alanlar için satın almayın.
Renksel Geri Verim Okuma için önemli midir?
Renksel geri verim indeksi olarak CRI (Color Rendering Index) kısaltması ile kullanılır.
CRI, bir ışık kaynağının aydınlattığı nesnenin renklerini aslına (güneş ışığı altındaki renklerine) ne kadar benzettiğini gösteren bir değerdir. Eğer okuduğunuz materyal içinde renkler çok önemli ise (örneğin bir tıp kitabı ya da renk kartelası gibi) bu durumda yüksek CRI (90 ve üzeri) değerine sahip bir ampul almanız önemlidir. Renklerin bir önemi yoksa CRI değeri 70 veya 80 olması herhangi bir yetersizlik anlamına gelmeyecektir. CRI değeri, ampullerin kutuları üzerinde yer almaktadır ve Ra kısaltması ile de kullanılabilmektedir.
